De winter komt eraan en dat betekent: dikke truien, handen op de kachel – en de hamvraag, die ieder jaar weer terugkomt als onkruid: op hoeveel graden moet ik mijn huis zetten om én niet ziek te worden én mijn energierekening betaalbaar te houden?
Wat is eigenlijk de ideale binnentemperatuur?
Je raadt het al: het hangt ervan af. Van wie er in huis woont, van hoe snel je het koud krijgt (team ijsbeer of team dekentje?), van leeftijd en gezondheid, van waar je woont, hoe vochtig het is, van hoeveel je rondloopt of alleen bankhangt – alles telt mee. De perfecte temperatuur is dus geen one-size-fits-all.
Bovendien is er niet één eenduidig antwoord uit de wetenschap. Sommige studies bekijken vooral het effect op je gezondheid en comfort, terwijl andere zich bezighouden met lagere verbruiken en besparen op energie. We duiken hieronder in de twee belangrijkste onderzoeken die hierover iets zinnigs zeggen.
De wetenschap: hoe koud mag het binnen zijn?
Wil je weten wat de absolute minimumtemperatuur in huis moet zijn voor je gezondheid? De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO/OMS) heeft duidelijke adviezen voor wonen en gezondheid. Kort samengevat: het is steeds duidelijker dat kou binnen niet best voor je is. Koude lucht irriteert je longen – de kans op luchtweginfecties, verergerd astma of andere gezellige winterkwalen neemt flink toe als je huis te koel is. En alsof dat niet genoeg is, vernauwt kou je bloedvaten ook nog, wat het hele circulatiesysteem belast.
Dus: wanneer is binnen écht te koud voor gezonde volwassenen? Volgens de WHO geldt in landen met een gematigd tot koel klimaat een veilige absolute ondergrens van 18°C. In het onderzoek staat letterlijk:
- Er is geen bewezen gezondheidsrisico voor gezonde, niet-actieve volwassenen als de luchttemperatuur tussen 18 en 24°C ligt.
Nu zijn er ook mensen die wat kwetsbaarder zijn: ouderen, kinderen, of mensen met een chronische ziekte. Voor deze groepen kan een hogere minimumtemperatuur nodig zijn, al wordt niet exact gespecificeerd hoeveel hoger. Andere studies adviseren voor baby’s en kwetsbare personen een temperatuur tussen 22 en 24°C overdag, en ’s nachts tussen de 18 en 20°C.
Op zoek naar comfort – en je energierekening
Als je van middelbare leeftijd bent en gezond, kun je je richten op richtlijnen van het IDAE (Instituut voor energiebesparing en energie-diversificatie). Die kijkt naar comfort in gesloten ruimtes (waar bewoners passief zijn, dus geen fitness in de woonkamer). De aanbevolen temperaturen volgens hun onderzoek:
- Overdag: tussen 21 en 23°C
- ’s Nachts: tussen 15 en 17°C
Dat zit dus wat hoger dan de absolute minimumtemperatuur van de WHO (waar comfort niet werd meegewogen).
En let op: als je boven de 23°C stookt, wordt de lucht droger en kun je je juist minder behaaglijk gaan voelen. Plus: je verbruik knalt omhoog! Gemiddeld zorgt elke extra graad in de winter of zomer voor 5 tot 10% méér energieverbruik. Rara wat dat met je rekening doet…
Elke ruimte z’n eigen comfortzone
We zeiden het al: ideaal gezien houd je rekening met wíe er woont én in wélke ruimte je je bevindt. Het is nu eenmaal een andere situatie als je net onder de douche vandaan komt in de badkamer (hallo bibberfactor), dan wanneer je alleen in de slaapkamer ligt. Daarom een paar aanbevelingen:
- Badkamer: Gebruik kort een snelwerkende elektrische kachel om de ruimte vlug op te warmen zonder heel het huis tropisch te maken.
- Keuken: Door koken stijgt de temperatuur meestal vanzelf. Omdat je er relatief kort bent én omdat je koelkast op lagere temperatuur beter werkt, is 18°C ideaal voor de keuken.
- Algemeen: Een woonkamer mag wat warmer zijn dan de slaapkamer, die op zijn beurt weer iets warmer mag zijn dan keuken of badkamer. Dus: verschillende kamers, verschillende behoeftes.
Kan je elke kamer apart verwarmen (met radiatorkranen bijvoorbeeld), doe dat dan vooral. Heb je een centraal thermostaat voor het hele huis, installeer deze dan in een centrale, gemiddeld gebruikte ruimte – niet in de kouste of warmste kamer, want dan zit je altijd te bibberen of te zweten.
Tot slot: optimaliseer je instellingen waar mogelijk, houd rekening met wie er in huis woont, en vergeet niet: een extra trui en dikke sokken kosten géén stroom. Gezondheid en besparen gaan dus prima samen – als je maar slim (en een tikkie flexibel) omgaat met je thermostaat!
