Inleiding: Waarom de Vera-Fi Vanguard Caldera 12 niet zomaar een budgetsubwoofer lijkt
Aanvankelijk had ik geen idee of ik wel de geschikte persoon was om de Vera-Fi Vanguard Caldera 12 subwoofer onder de loep te nemen – wat moet ik nou met een sub van 399 euro als mijn testset bestaat uit high-end speakers van meer dan 30.000 euro? (En dan heb ik het nog niet eens over de speakers die bijna tot 20 Hz kunnen reiken zonder hulp.) Toch besloot ik verder te gaan met de beoordeling, en dat had twee belangrijke redenen.
Ten eerste hebben we onlangs de categorie ‘Beste Subwoofer’ opnieuw geïntroduceerd in de pt.AUDIO Kopersgids, en ik zou graag een breed scala aan aanbevelingen willen presenteren, niet enkel dure exemplaren zoals de Wilson Audio Submerge van meer dan 30.000 euro. Ten tweede spreekt het me erg aan dat er een betaalbare subwoofer is die voor slechts 399 euro zoveel waarde en prestaties biedt, en dat vaak het soort kwaliteit nastreeft dat producenten als Mark Schifter en Vera-Fi Audio nastreven. Vera-Fi heeft immers altijd als doel gehad om meer te leveren dan enkel ‘goed voor die prijs’ – ze zijn gewoon écht goed, zonder kwalificaties, en dat wordt volledig gedeeld door ons, inclusief mijzelf. Maar laten we niet doen alsof goede subwoofers normaal gesproken betaalbaar zouden zijn, zeker niet nu de marktprijzen voor high-end audio fors gestegen zijn.
Een herinnering aan mijn vorige zoektocht naar betaalbare audiooplossingen
Je moet weten dat er een tijd was waarin ik dringend een subwoofer nodig had, maar ik zat op een strak budget. Ik was pas verhuisd van een klein appartement in Vancouver, Washington, naar een grote woning in Texas, en mijn nieuwe luisterruimte vormde een flinke uitdaging voor mijn toenmalige setje van twee-weg boekenplankspeakers. “Ik heb een sub nodig,” dacht ik. “Een goede, geen budgetmodel met twijfelachtige prestaties.” Het aanbod was destijds beperkt, dus ik deed iets dat ik liever niet had gedaan: ik begon te zoeken op Audiogon op tweedehands modellen, op zoek naar een betaalbare, maar degelijke sub van een gerenommeerde fabrikant. Maar die waren eveneens te prijzig. Als de Vera-Fi Vanguard Caldera 12 toen al beschikbaar was geweest, had ik mijn problemen snel opgelost. Daarom heb ik groot respect voor Mark Schifter en Vera-Fi, die keer op keer de wereld afsearchen naar producten die zoveel beter zijn dan je op dat budget zou verwachten.
De eerste kennismaking met de Vanguard Caldera 12
Toen de Caldera 12 bij mij thuis arriveerde, heb ik hem uitgepakt en ik was meteen onder de indruk van het uiterlijk. Het is een bijzonder fraaie compacte sub met een strakke afwerking. Het rosehout is echt, wat zeldzaam is voor een subwoofer in deze prijsklasse. In deze review richt ik me op twee vragen: speelt de Vera-Fi Caldera 12 goed samen met mijn duurste luidsprekers? En hoe doet hij het in combinatie met mijn geliefde Allnic Audio T-1500 Mk. II geïntegreerde versterker, die slechts 10 watt per kanaal levert via twee 300B buizen, maar toch beschikt over een handige voor-uitgang? We gaan de boel aansluiten en kijken wat het resultaat is.
De technische details van de Vera-Fi Vanguard Caldera 12
Op papier is de Caldera 12 een vrij conventioneel product: een 12-inch driver met hoge excursie voor laag uit de laag frequentie-band, gecombineerd met een 500 watt klasse D versterker. Hij biedt keuze uit XLR en RCA-ingangen met een impedantie van 10 ohm, waardoor hij eenvoudig te gebruiken is met verschillende versterkers die ik heb liggen. Deze sub bereikt tot 23 Hz bij -3 dB, wat uitstekend is voor de prijsklasse.
Naast de ingangen beschikt de Caldera 12 over de standaard instellingen: de volumeregeling, het crossoverpunt, en schakelaars voor ‘bass boost’, fase en een automatisch aan/uit functie. Het is simpel, compact en gebruiksvriendelijk.
De verrassende afwerking en het gewicht
Wat me meteen opviel, is dat de afwerking van de Caldera 12 van zeer goede kwaliteit is. Het toestel weegt bovendien pittige 41 kilo, wat relatief licht is vergeleken met de grote high-end subs die vaak veel zwaarder zijn (en dat is soms een punt van zorg, vooral bij verzending). Het gewicht geeft een gevoel van degelijkheid, maar brengt uiteraard ook vragen met zich mee over de verzendkosten, zeker in deze tijden waarin het verzenden van een hi-fi component vaak al evenveel kost als de aanschafprijs.
De installatie en experimenteren met plaatsing
De handleiding van de Vera-Fi Vanguard Caldera 12 is beknopt – eigenlijk slechts één vouwblad – wat ik positief vind, want dat wijst op gebruiksvriendelijkheid. Vera-Fi adviseert natuurlijk te experimenteren met de plaatsing totdat het geheel harmonieus klinkt in de ruimte. Zij geven meestal de tip om de sub langs de achterwand neer te zetten voor de beste resultaten. Ik heb zelf gemerkt dat een sub in mijn luisterruimte het beste presteert als hij net buiten één van de hoofdluidsprekers wordt geplaatst, in een halve cirkel of langs de muur achteraan. Ik heb de Caldera 12 daarom achter de hoofdspreker gezet, vlak langs de muur.
In mijn test gebruikte ik drie verschillende sets speakers: de YG Acoustics Carmel 3, de Alexandria Audio The Monitor en de Acora Acoustics MRB-1. Het was even zoeken om de Caldera goed te integreren met de Carmel 3’s, omdat deze speakers al bijzonder krachtig en neutraal zijn in de onderste frequenties. Het het beste was om de volumeregeling en crossover-instellingen aan te passen zodat de diepste bas van de Caldera niet storend werd. Volgens Tom Gibbs, die de Caldera 12 voor Positive Feedback reviewde, werkt hij het beste met kleinere boekenplankers zoals die van Vera-Fi zelf. Toen ik overstapte op de andere luidsprekers, begon de Caldera echt te floreren en werd hij een waardevolle toevoeging aan mijn setup.
Het instellen voor optimaal geluid
Het afstellen van de subwoofer via de backpanelregelaars was cruciaal. Ik begon zonder enige hulp en verhoogde langzaam het bassniveau totdat ik de laagfrequente klanken hoorde aanvullen. Zowel de Acora’s als de Alexandria Audio’s bieden al voldoende bas, maar de Caldera voegde net dat extraatje toe dat het geheel soepeler en voller deed klinken. Het instellen van de crossover en volume kostte even de moeite, maar was uiteindelijk een essentieel onderdeel van het proces. De bass boost schakelaar heb ik uitgeprobeerd, maar bleek niet nodig in mijn systeem.
De compatibiliteit met mijn versterker
Wat mij altijd een beetje nerveus maakt, is het aansluiten van een sub op de vooruitgangen van mijn Allnic Audio T-1500 Mk. II. Dat is niet omdat ik enige twijfel heb aan de techniek – ik denk gewoon dat SET-versterkers zo fragiel zijn dat ze bij de minste verkeerde handeling in de hens kunnen vliegen. Maar ik heb goede ervaringen: de Caldera 12 werkte perfect samen met de Allnic, waarschijnlijk dankzij de 500 watt klasse D versterker in de Vera-Fi. Die zorgt voor een stabiliteit en sonische ondersteuning die het gebruik van mijn lage watt-versterker juist weer makkelijker maken. Dit is inmiddels de tweede keer dat ik een sub gebruik met de T-1500, en ik moet mezelf eraan herinneren dat alles goedkomt, ook al gaat dat powerknopje aan of uit.
De geluidservaring en luistertests
Gedurende de uitgebreide luistersessies tijdens mijn testperiode merkte ik dat ik erg gewend was geraakt aan de klank van mijn digitale high-end setup. Mijn NADAC C Master Clock in combinatie met de NADAC D DAC, plus de indrukwekkende Innuos ZENith NextGen server en streamer – samen goed voor zo’n 80.000 euro – produceren het meest analoog klinkende digitale geluid dat ik ken. Dit zette me er soms toe aan om de Caldera 12 op een zwaardere proef te stellen, en die kwam er zonder problemen.
Een bijzonder krachtig nummer dat ik heb beluisterd, is “Sastanàqqàm” van Tinariwen uit het album Elwan. Tinariwen, een collectief van nomadische Tuareg muzikanten, mengt Sahara-muziek met distorsie van blues, aangevuld met complexe percussie. Met de Caldera 12 werd de diepe, rauwe kracht van de polyrhythmiek nog beter weergegeven, en ik ontdekte nét dat beetje meer detail en dynamiek. Het bracht de illusie tot leven dat deze muzikanten speelden in een kleine club in een woestijnlandschap, omringd door zandwortels en bedreigingen van politieke en militaire aanwezigheid – verbluffend.
Vervolgens schakelde ik over naar mijn favoriete Radiohead-tracks. De ultieme test voor basprestatie was de titel track van Kid A, met diepe elektronische bassen. De Caldera 12 liet mijn systeem die frequenties verkennen, maar mijn NADAC-duo maakte duidelijk dat het nog altijd een opname op 16-bit/44,1 kHz was. Daarom koos ik voor hetzelfde album, A Moon-Shaped Pool, waarin “Decks Dark” mijn favoriete nummer is. Daar klonk alles vol, subtiel en spookachtig, met precisie in detail en energieke ruimte.
Tot slot heb ik nog eens geluisterd naar Thurston Moore’s Rock and Roll Consciousness. “Turn On” is een epic van meer dan tien minuten, met langzaam evoluerende patronen van een viermansgroep. Ondanks de lengte kon ik het herhaaldelijk zonder onderbreking blijven luisteren. Met de Caldera 12 voelde ik de impact in mijn borstkas, de energie die door de speakers stroomde. Het is een album dat ik normaal op vinyl luister, vanwege de soms wat deprimerende ruis op mijn exemplaar, maar in deze digitale setup kwam alles tot leven: de snelle akkoordenwisselingen, het nauwgezette ritme van drummer Steve Shelley en de sfeer die gewoon even de tijd leek stil te zetten.
De plaats en het gebruik in mijn systeem
Gedurende mijn streaming-marathon merkte ik dat ik niet wilde stoppen om de Caldera 12 uit te schakelen of weg te halen. De integratie met mijn systeem – dat in feite bestaat uit een multimiljoenenset – was vanzelfsprekend geworden. De sub voegde duidelijk waarde toe, vooral voor het luisteren naar mijn vertrouwde muziek. Het in de juiste plek zetten en afstellen bleek essentieel voor het maximale resultaat.
Conclusies: Een betaalbare sub die echt verschil maakt
Het reviewen van de Vera-Fi Vanguard Caldera 12 herinnert me er altijd aan dat ik Vera-Fi heb beloofd om niet alleen te praten over ‘goede koopjes’, maar over systemen die echt een verschil maken. In een setting die varieert tussen 150.000 en 200.000 euro, vormt deze subwoofer een verrassende en waardevolle toevoeging. Ik begrijp de visie achter het product, en uit mijn tests met andere Vera-Fi-producten heb ik keer op keer gemerkt dat ze zeer geschikt zijn voor goed presterende audiocomponenten.
Wat ik met de Caldera 12 heb ervaren, is dat hij voor mijn systeem een nieuwe diepte toevoegt aan de lage tonen. Vooral bij kleinere speakers zoals de Alexandria Audio The Monitor en de Acora MRB-1, leek het alsof de sub moeiteloos alles aanvulde en de geluidskwaliteit sterk verbeterde. Bij de grote, veeleisende YG Acoustics Carmel 3’s laat de sub echter wat minder zien; dat heeft meer te maken met de verfijning van die speakers dan met de kwaliteit van de sub zelf. Als je high-end speakers hebt van meer dan 30.000 euro en je zoekt een betaalbare, effectieve aanvulling, dan zou ik aanraden om een goede dealer te raadplegen.
Voor systemen die minder krachtig zijn, biedt de Caldera 12 zeker een enorme meerwaarde. Hij is makkelijk te plaatsen, makkelijk in te regelen en levert lage frequenties die je luisterplezier aanzienlijk vergroten. Had ik deze sub vroeger gehad, ik weet zeker dat mijn luisterervaring een stuk rijker en volwassener zou zijn geweest. Dit is echt een aanrader voor iedereen die op zoek is naar betaalbare kwaliteit en maximale impact.
