Denken we dat de mens uitontwikkeld is? Nou, pak je vergrootglas en een anatomieboek, want de natuur heeft nog verrassingen voor ons in petto! Recente studies tonen aan dat we letterlijk nieuwe aders ontwikkelen – een voorproefje van evolutie in real time, recht in ons eigen lijf.
Een extra ader in je arm: de opmars van de arteria mediana
De arteria mediana, ook wel de ‘middelste armader’, is oorspronkelijk een tijdelijke bloedvatenroute bij embryo’s. Al in de eerste weken van de ontwikkeling zorgt deze ader ervoor dat het bloed aan het groeiende uiteinde van de armen komt, zodat onze handen zich lekker kunnen ontwikkelen. Na zo’n acht weken verdwijnt deze ader meestal weer. De volwassen arm krijgt dan het stroomstelsel van de radiale en ulnaire slagader, waarmee je de rest van je leven toe kunt.
Of toch niet altijd! Want waar deze middelste ader bij volwassenen tot voor kort zeldzaam was, zien onderzoekers nu dat ze steeds vaker voorkomt. Volgens een studie, gepubliceerd in het Journal of Anatomy door wetenschappers van de universiteiten van Flinders en Adelaide, heeft tegenwoordig ongeveer 30% van de mensen deze extra ader behouden. Ter vergelijking: bij mensen geboren rond 1880 was dat slechts 10%. Een stijging die zelfs de snelste lift in het ziekenhuis niet kan bijbenen!
Micro-evolutie: bewijs dat wij nog (steeds) veranderen
Kunnen we spreken van evolutie, nu Darwin in de moderne tijd schijnbaar is verslapt? Absoluut, zegt Dr. Teghan Lucas, een van de auteurs van het onderzoek. Zij en haar collega’s verzamelden anatomische gegevens en onderzochten tientallen geschonken lichamen in Adelaide. Hun slot: ruwweg een derde van de Australiërs blijkt over deze arteria mediana te beschikken. Als deze trend doorzet, zou tegen 2100 bijna iedereen met een extra ader rondlopen – en dat allemaal in een relatief korte periode!
- Mogelijke oorzaken: Mutaties in de genen voor vaatontwikkeling.
- Andere verklaring: Gezondheidsproblemen bij de moeder tijdens de zwangerschap.
Maar voordeel of niet, er zijn altijd twee kanten aan een ader. Volgens de onderzoekers kan deze derde slagader de bloedtoevoer naar de arm verbeteren en zelfs nuttig zijn bij bepaalde operaties – hoe meer reserveonderdelen, hoe beter, toch? Aan de andere kant kan een extra ader de kans verhogen op carpaletunnelsyndroom (voor wie graag met de computer muisklikt).
Variaties op een aards thema: het menselijk lichaam verandert door
De arteria mediana staat niet alleen in haar evolutieavontuur. Ook andere anatomische aanpassingen rukken op. Neem bijvoorbeeld de fabella, een botje in de knie dat anno 2019 volgens onderzoekers van Imperial College London bij ruim 31% van de mensen te vinden is. Begin 20e eeuw was dat slechts 7,6%. De oorzaak? Waarschijnlijk onze moderne lengte – hoe groter we worden, hoe meer steun onze knieën nodig hebben.
Of denk aan het verdwijnen van de derde kies, de verstandskies. Door kortere gezichten en veranderende eetgewoonten hebben steeds meer mensen daar simpelweg geen ruimte meer voor en worden ze zonder geboren. Volgens Dr. Lucas zijn dit zogenaamde anatomische variaties: als je weer eens klaagt over je gebit, weet dan dat je gewoon een recenter model bent!
- Andere variaties op komst? De wetenschap blijft turen naar botten en bloedvaten om te zien hoe onze lichamen blijven aanpassen.
De toekomst: van variatie naar normale bouw
Wat zegt dit alles over ons? Volgens Dr. Lucas evolueert de moderne mens sneller dan gedacht, en vormen deze veranderingen een bewijs van micro-evolutie. De studie, uitgevoerd op 78 lichamen tussen 2015 en 2016, wijst uit dat het verhaal van menselijke evolutie nog lang niet afgesloten is. Als straks de helft van de mensen met zo’n extra armader rondloopt, moeten we ophouden het een ‘variatie’ te noemen. Dan is het simpelweg… normaal.
Conclusie? Onze lichamen veranderen sneller dan ooit. Dus als je straks met je vrienden praat over die extra ader – of je misgelopen verstandskies – besef dan: jij bent misschien wel het volgende hoofdstuk in het boek van de evolutie. En wie weet waar die reis ons nog brengt?
